Haren | Mobiliteit en stedenbouw

250 jaar geleden was Haren nog een lappendeken van akkers en velden. Sindsdien kreeg het dorp in de Zennevallei de volledige industrialisering over zich heen.

Haren telt kilometers spoorwegen en stelplaatsen, geeft plaats aan industrie en kantoorbouw lang het kanaal Brussel-Willebroek, wordt doorkruist door verkeersader de Haachtsesteenweg en geeft onderdak aan de streng beveiligde internationale organisatie NAVO.

Veel had het niet gescheeld of Haren werd dagelijks ook nog eens overstroomd door duizenden luchtvaartpassagiers. Voor ze opgeschoven werd naar Zaventem, lag de eerste nationale luchthaven op het grondgebied van Haren.

Sinds die periode namen de spoorwegen al één derde van het gemeentelijk grondgebied in. Dit was interessant voor de boomende industrie en bood later de kans voor een vlotte uitvoer van het witloof dat met veel succes in Haren werd geteeld, maar het zorgde er wel voor dat de dorpskern, de huizen van de inwoners van Haren geprangd zaten in een driehoek van “de ijzeren weg” tussen Brussel, Mechelen en Leuven. Om “Haren-centrum” in of uit te rijden met de auto moet je sindsdien langs welbepaalde over- of onderdoor wegen van de spoorweg.

Ten zuidoosten van die spoorwegdriehoek ligt de grote MIVB/STIB-stelplaats en loopt de Haachtsesteenweg, de drukke in- en uitvalsweg die Brussel met de Vlaamse randgemeenten Machelen-Diegem, Vilvoorde en Zaventem en verder met Vlaams-Brabant verbindt. Met de SABCA-fabriek en het nieuwe enorme gebouwencomplex van de NAVO tussen de Haachtsesteenweg en de Leopold III-laan is de uitbreidingscapaciteit van de Harense woonzone langs deze weg en deze zijde van Haren afgeblokt. Tot voor enkele jaren lag de NAVO-site dan nog meer naar het oosten, op de grens met Sint-Stevens-Woluwe, aan de andere zijde van de Leopold III-laan, en vormde een stedenbouwkundig geheel met de gebouwen van de Sint-Elisabethkazerne van het Belgisch leger in Evere.

Maar via nieuwe bouwprojecten en -plannen voor woningen lijkt men het isolement van Haren toch te willen doorbreken. Stad, Gewest en Brusselse huisvestingsmaatschappijen ondernemen nog steeds verwoede pogingen om de open ruimte die Haren nog biedt, vol te zetten met woonprojecten en het vroegere dorp écht deel van de stad te laten worden. Bezorgd stelt men zich de vraag of de straatjes van Haren wel zoveel verkeer aankunnen.

Wanneer de nieuwe grote gevangenis af zal zijn, krijgt Haren er in één klap 1.200 of meer dan 20% inwoners bij. Onnodig te zeggen dat dit weer een serieuze ingreep betekent in de resterende vrije en groene ruimte en dat de gevangenisactiviteit nog meer mobiliteitsdruk zal leggen op Haren.

Tegenover deze ontwikkelingen staat dat haast alle handelszaken in Haren zijn verdwenen en de inwoners naar Diegem, Vilvoorde, Evere en Brussel moeten gaan voor aankoop van levensmiddelen, kranten en lectuur, kleding, enz. Er is géén bank- of postkantoor, geen beenhouwer meer, nog slechts een bakker en een kruidenier, een apotheek en een kapperszaak. Er is ook geen enkele stedelijke dienst of antenne om administratie te verrichten, behalve het politiekantoor met beperkte openingsuren, het Buurthuis/Maison de Quartier en het Nederlandstalige Gemeenschapcentrum. Die laatsten bieden minimale dienstverlening en zijn vooral gericht op vrijetijdsbesteding.

Tot voor 2 jaar reed bus 64 nog langs Evere-Sint-Vincentius en kon je daar in een middelgroot warenhuis inkopen doen of naar gemeenschapscentrum Everna of gemeentelijke cultureel centrum L’Entrela’ van Evere gaan voor sociaal-culturele activiteiten. Maar sinds de nieuwe dienstregeling van de MIVB leiden de nieuwe buslijnen 65 en 80 vanuit Haren naar halte Bordet in Evere en dient men over te stappen op de Houtweg op buslijn 64 om daar te geraken …

Project voor een nieuw metrodepot in Haren, 2020 © MIVB-STIB

Het is ironisch dat zowel MIVB en NMBS hun onderhoudsateliers en stelplaatsen hebben gebouwd in Haren, maar het doortrekken van een metrolijn, die een snelle en vlotte verbinding van Haren met de hoofdstad zou bieden, niet mogelijk acht. Dit leidt eens te meer tot isolement voor wie geen auto heeft om Haren uit te geraken.

GC De Linde

 

Project voor een nieuw metrodepot in Haren, 2020 © MIVB-STIB

Verken de getuigenissen