Laken | Verleden en toekomst

Het historische verleden van Laken gaat terug tot Romeinse tijden. Tussen de 8ste en de 10de eeuw wordt mogelijk een eerste kapel of kerk gebouwd. In de 11de eeuw is er een eerste vermelding van de naam Laca, mogelijks een verwijzing naar het Germaanse “lacha” of “lache”, water of meer. Het dorp ontstond in de drassige dalen van de Molenbeek en de Drootbeek. Met nog zeven andere dorpen werd Laken in 1331 ingelijfd bij Brussel om in 1795(Franse overheersing) terug autonoom te worden – tot het in 1921 terug bij Brussel werd gevoegd.

Het nieuwe kanaal verscherpte in de 16de eeuw aanzienlijk de fysieke grens met de grote buur Brussel, en verschillende spoorlijnen zouden later nog het groeiende gehucht doorkruisen en de dorpse coherentie verder in de war brengen. Ook Koning Leopold II voegde later nog een paar belangrijke verkeersassen toe, zoals de Emile Bockstael- en de Houba De Strooperlaan.

Dat terwijl het landbouwdorp ook aantrekkelijk werd voor welstellende eigenaars van “campagnes”, door de komst van de Oostenrijkse gouverneurs op het domein Schoonenberg eind 18de eeuw.

Met de industrialisering, die arbeiders aantrok en hen bij de dorpelingen en de bourgeoisie deed nestelen, groeide de bevolking aan, tot bijna 50.000 in 1960. Desondanks is Laken geen typische industrie-voorstad geworden. Kleinhandel, ambachten en residentiële functie blijven er op de voorgrond.

Architecturale rijkdom en een grootstedelijke mix van culturen en sociale klassen typeren de vroegere gemeente vandaag. De grondige opeenvolgende immigraties sinds de jaren ’50, en tot heden, hebben van Laken een drukke aankomstplek gemaakt waar brood verdienen vaak primeert en hippe stadsdynamieken achterblijven. Toch veranderen de door verwaarlozing en ombouwing geteisterde gevels nu eindelijk, en komt er ruimte vrij voor vernieuwende economische activiteiten, zoals Be-Here, in de vroegere Byrrh-gebouwen. Op de plaats waar het houtbedrijf Bois Brabandt gevestigd was, is er nu greenbizz.brussels, en duurzame huisvesting met de naam Tivoli GreenCity met ambitieuze doelstellingen op het gebied van energieverbruik, biodiversiteit, groene energie, rationeel waterbeheer en burgerparticipatie. De voormalige Grenadierskazerne (Cadettenschool) werd gerenoveerd en herbergt de vierde Europese school van Brussel.

Nieuwjaar lasershow op de Heysel, 2020 © Eric Danhier, visit.brussels

 

Andere troeven voor vandaag en morgen zijn de groene ruimten, ontstaan uit de privédomeinen en tuinen uit de 18de en 19de eeuw, die openbare parken werden. Om een leefbare toekomst voor Laken te verzekeren, mag dat groen nog versterkt worden, en de plaats voor snelheidsduivels en sluikstorters verder beperkt – alsook de toenemende verdichting van de stad, in wijken die al decennialang tot de dichtstbevolkte delen van Brussel behoren. Vandaag is 1020 Laken zelfs de drukst bewoonde gemeente binnen de Stad Brussel.

Zoals u ziet, heeft Laken vele pluspunten: unieke groene ruimten, een zeer rijk cultureel erfgoed, sport- en recreatievoorzieningen, goede bereikbaarheid, dynamiek, jeugd… Toch staat Laken, net als andere autonome Brusselse gemeenten die vaak kleiner van omvang en minder dichtbevolkt zijn, voor tal van uitdagingen naar de toekomst toe: evenwichtige ruimtelijke ordening, bestrijding van de sociale kloof, openbare netheid en veiligheid, doordachte mobiliteit, diversiteit en vernieuwing van de handel, rust brengen in de stad, culturele en sociale diversiteit, duurzame ontwikkeling, burgerparticipatie…

Al deze uitdagingen krijgen plots zeer concreet vorm wanneer we het bijvoorbeeld hebben over de Neo-projecten op de Heizel.

En hoe ziet de toekomst van de Donderberg of het Koning Boudewijnstadion eruit?

Zullen het Chinees Paviljoen en het Amerikaans Theater de deuren ooit heropenen?

Moet het Koninklijk Domein worden opengesteld voor het publiek?

Kunnen we spreken over de gentrificatie van Laken?

En wat mogen we verwachten van de burgerwijkraden die binnenkort zullen worden opgericht, een voor het noorden en een andere voor het zuiden van Laken? Dit is misschien de kans om samen te dromen over het Laken van morgen…

Laken Onthuld / Laeken Découverte (Thomas Sennesael, Jan Hendrickx & Philippe Lemoine)

Nieuwjaar lasershow op de Heysel, 2020 © Eric Danhier, visit.brussels

Verken de getuigenissen